The interview by soL news portal with Kemal Okuyan, First Secretary of the CC of TKP (Communist Party of Turkey), on the results of the 16 April referendum in Turkey.
Source: International Communist Press, 17 April 2017.
soL: What can you say right away about the results of the referendum?
KO: We cannot talk about an arithmetical result. They did something they are good at, and they have stolen the results. Our logic, our mind and conscience tell us that ‘No’ won in arithmetic terms, too.
Yet, there are other results. First of all, we see all they could muster despite all their repression, exploitation of public resources, and fraud; the picture speaks for itself. We saw that in reality their followers do not add up to more than 40 percent of the population in Turkey.
And still more importantly, the resistance in big cities increased rather than decreased. Istanbul and Ankara have been added to Izmir. We should also count Adana, Mersin, Diyarbakır, Antalya, Denizli, Aydın, and Eskişehir. With this picture you cannot change the constitution whatsoever. You only think you can.
And still more importantly, the resistance in big cities increased rather than decreased. Istanbul and Ankara have been added to Izmir. We should also count Adana, Mersin, Diyarbakır, Antalya, Denizli, Aydın, and Eskişehir. With this picture you cannot change the constitution whatsoever. You only think you can.
soL: Before coming to that matter, let’s talk about fraud. Did they really have a big impact on the election?
KO: If we take into account all violations as a whole, yes of course they did. Why don’t we call utilization of all public resources in favor of ‘Yes’ a fraud? The media lies, are not those fraud? The threats, the terrorization, aren't those fraud? They limited the number of parties eligible to participate in the elections, decreasing the number of ballot observers, isn't this a fraud? To all that, add what they did on the day of referendum. Missing ballot papers, unsealed ballot papers, images of people casting ‘Yes’ outside the voting cabins, even on the streets, thousands of people shamelessly showing off photos of their votes for ‘Yes’, photos of group of people standing all at once in the same cabin, unlawful interventions by the police and the gendarmerie, repeated voting, and finally the decision of the Supreme Committee of Election to accept unsealed ballot papers. When you take into account all this as a whole, the referendum is wallowed in mud.
soL: Can anything be done about it?
KO: The people should respond. Yet, there is the Republican People’s Party (CHP), which stands as a barrier in front of the people's reactions, a party which people still have faith in. Erdoğan should once again thank Kılıçdaroğlu, the leader of CHP.
soL: What can CHP really do?
KO: CHP cannot do anything. They cannot; but we are the ones who know that. The mass base of CHP constantly get their hopes up, “maybe this time…”, and choose to wait. Each time, CHP very successfully fulfills the task of soothing the anger and the energy of the masses. Before the referendum, we were saying that there were CHP cadre who wished for a ‘Yes’ result with a slight margin. Those cadre also include Kılıçdaroğlu, the leader of CHP.
soL: How can you be so sure?
KO: First of all, Kılıçdaroğlu was not ready for a ‘No’ result. What was he going to do if ‘No’ succeeded? The government would not accept the result and there would be a lot of tension… All along the referendum process, Kılıçdaroğlu did nothing but preached for ‘consensus’. There is nothing about ‘power’ here. Secondly, and most importantly, we should not forget that ‘Yes’ was the result aspired by a large section of the big capital and international monopolies. It is the bosses who have been advocating for the presidential system for years. We know that the imperialist centers also pushed for a system with strengthened executive powers. The only problem is the extremism and rash manners of Erdoğan. A ‘Yes’ with a narrow margin would have restrained Erdoğan on the one hand, and keep in force a ‘program’ with a wide space for maneuver for the capital on the other hand. They achieved what they desired. This is the personal mission of Kılıçdaroğlu for years.
soL: Then, will this lead to some relief? I mean, if this was what they wanted…
KO: No. This is because the contradictions within the imperialist system have reached serious levels and Turkey is standing on a crucial juncture of those contradictions. On the one hand, Erdoğan is extending his political life exploiting these contradictions, and on the other hand, this continuously means new mines on Erdoğan's path. There is no room for stability in this picture. Nor the internal dynamics of Turkey can produce stability. Erdoğan is an unbearable burder for Turkey. Culturally, ideologically, politically, and economically… And there is another fact that is slowly surfacing: the working classes of Turkey cannot withstand Erdoğan and his mentality. No matter what Kılıçdaroğlu does…
soL: What will happen then?
KO: The status quo in the Turkish political order has been shaken as of yesterday. There are serious problems in AKP. Let’s say they knew they had already lost Izmir; but a government party that has also lost Ankara and Istanbul… If the results had been a little bit worse, Erdoğan would not have had any choice but to rush to take up the presidency of AKP.
CHP never ceases to have problems anyway. In all these years I have never met a CHP member who is happy with CHP. There, the discussion never ends.
And now there is a new reality in the Turkish bourgeois politics: Akşener. Her team will eat into AKP as Erdoğan and AKP face difficulties. This team has already become the representative of the Nationalist Movement Party (MHP). They will also attract the attention of the discontented in CHP. We know that there are preparations and dialogue for the construction of a new ‘center’.
The other party in the parliament, People’s Democratic Party (HDP), showed that it has been able to successfully consolidate its grassroots despite all the repression.
soL: So, what should we expect in politics: recovery or disintegration?
KO: For recovery, disintegration is needed first. However, at this moment Turkey seems far from such episodic classifications; ambiguities increase each day in the country. Especially in this world! This is why we argued that the referendum alone would not be able to determine everything at once.
soL: That is where I was trying to get to. TKP said, “Continue the struggle whethre the result is ‘Yes’ or ‘No’”. After the referendum, can we attach new meanings to this perspective?
KO: TKP said so because if ‘No’ had succeeded, this would have been a big achievement, a step forward that would lead to positive results but it would never have been a solution in itself. There was not even a level of organization to protect the ‘No’ votes. And actually this was confirmed. Mathematically we know that more than half of the voters in Turkey voted for ‘No’. Yet, the party in power stole them and the response was no more than a few very valuable but weak actions. We also said, ‘Yes’ would not be the end of the world. Now is it the end of the world? Do we now have to pack and leave? No way! TKP was and still is calling for immediate escalation of organized struggle. Yet, on a different basis…
soL: What is that basis?
KO: TKP is a party that defends enlightenment, secularism and the Republic against religious fundamentalism. Without any hesitation and from the beginning… And today in Turkey, the majority of the ‘No’ votes are centered on secularism, although not all of them. However, there is a clear fact in Turkey: the deadlock in Turkey cannot be solved through the polarization between secularism and religious fundamentalism. Secularism alone cannot push back religious fundamentalism, and vice versa. What they want is to reconcile these two poles and strengthen the transitive area in between. This would actually mean the triumph of religious fundamentalism. Just as ‘moderate Islam’ is an imperialist fabrication, there is nothing such as moderate Enlightenment or moderate secularism. Yet, the gang of bosses still wants that. This would be the defeat of the society in Turkey. The deadlock can only be resolved by a class-based polarization. Secularism also needs that.
TKP is primarily a class party; we fight for the emancipation of the working class and we affirm that emancipation of the working class is the emancipation of the whole society. Here we do not pit secularism against working class struggle, the struggle for socialism. We just say: in this bourgeois world, in this capitalist order, forget about secularism; what you will find is its caricature.
soL: So, you mean without class-based politics, secularism cannot get the upper hand against religious fundamentalism. Then, Turkey will not be able to overcome this deadlock in the short term. Is that true?
KO: No, it won’t. However, in countries like Turkey, it is difficult to say what is the short term and what is the long term. Imperialism is in crisis. And the capitalist order in Turkey is on the brink of a very serious economic crisis. Lack of organization in such a period is fatal. We insist in our call. The people in Turkey should be organized. And secular sectors should leave behind the heedlessness, “We don't mind the exploitation and injustices continuing as long as they don’t mess with our raki (an alcoholic beverage) or the length of our skirt”; there is no other choice.
soL: Can the pro-‘No’ sector go through such a transformation?
KO: Look, in a sense, the referendum is behind us. The result is illegitimate; this is an indisputable fact. But from now on, people should raise their heads from the ballot box and focus on the realities of life. This society is unorganized. We are unorganized in factories, in offices, in schools, in neighborhoods. Then, you cannot protect your votes either. It is not enough to sing the Anthem of Izmir. Those who are satisfied with this capitalist order but do not want to lose secularism will have to take care of themselves on their own if they remain satisfied with the system; they do not have the right to complain. However, the majority of the voters of ‘No’ are workers. We should start understanding that it was the bourgeois class who placed dynamites in the foundations of secularism in Turkey, and that what we call imperialism is an order of monopolies. And there is no way to deal with it unless you are organized.
soL: Do we need to address the pro-‘No’ sector only?
KO: Primarily yes. This is the only way to be able to extend hand to the working people in the social basis of AKP. If ‘No’ loses energy, if its self-confidence gets weaker, if the atmosphere of defeat becomes prevalent, nothing can be changed in this country. No one can be convinced. And there is only one single way to infuse energy and identity to ‘No’: giving it the color of the working class. This is not a mathematical operation but a political one. The day one tenth of the voters of ‘No’ take such an organized stance, everything will change. And nobody will be able to steal it! Neither the governing party, nor the official 'AA' new agency, nor the Supreme Committee of Election!
soL: Do you believe that such organization will be possible in the near future?
KO: This country does not have any other choice. TKP will make the utmost effort. We need socialism as we need air and water. We are in favorable conditions to explain this, we are in favorable conditions to get people to understand it, we are in favorable conditions to organize it. The idea of Republic also needs socialism. Turkey cannot bear Erdoğan and capitalism cannot bear the Republic. Then what?
soL: Finally, what would you like to say?
KO: Before and on the day of the referendum many people worked for a ‘No’ outcome with great sincerity and self-sacrifice. These people are the honor of this country. Nobody should regret that all those efforts went for nothing. Nothing is in vain. Yesterday a very important lesson was learnt. If you are unorganized, you are nothing. If we fulfill the requirements of that lesson, there is nothing to be pessimistic about.
* * *
Türkiye şaibelerle dolu bir oylama sürecini daha geride bıraktı... Gelinen tabloyu Türkiye Komünist Partisi (TKP) Merkez Komite Üyesi Kemal Okuyan'a sorduk.
soL'un sorularını yanıtlayan Kemal Okuyan, "Bu tabloyla anayasa filan değiştiremezsiniz. Değiştirdiğinizi sanırsınız. Türkiye Erdoğan’ı taşımıyor. Kültürel açıdan, ideolojik açıdan, siyasi açıdan, ekonomik açıdan… Yavaş yavaş ortaya çıkan bir gerçek daha var, Türkiye’nin emekçi sınıfları da Erdoğan’ı ve onun zihniyetini taşıyamaz" dedi.
TKP'nin "Evet de çıksa hayır da çıksa mücadeleye devam" kararlılığını da vurgulayan Okuyan, "Başka çaresi yok bu ülkenin. TKP elinden geleni yapacak. Sosyalizm hava kadar, su kadar açık bir gereksinim. Bunu anlatmak için koşullar uygun, bunun anlaşılması için koşullar uygun, bunun örgütlenmesi için koşullar uygun. Cumhuriyet düşüncesinin de sosyalizme ihtiyacı var. Türkiye Erdoğan’ı, kapitalizm de cumhuriyeti taşıyamıyor" diye konuştu.
Referandum sonuçlarına ilişkin ilk başta, hemen ne söylenebilir?
Ortada matematiksel bir sonuç yok. İyi bildikleri bir şeyi yaparak, o sonucu çaldılar. Elimizde bir sonuç bulunmuyor. Mantık, akıl ve vicdanımız ise "hayır"ın matematiksel olarak da kazandığını söylüyor. Ancak başka sonuçlar da var. Bir kere, bu kadar baskıya, devlet olanağına, hileye rağmen çıkartabildikleri tablo ortada. Gerçekte Türkiye’nin yüzde 40’ı diyebiliriz, bu iktidarın peşinden gidenlerin oranı için. Bundan daha önemlisi, büyük kentlerdeki direncin azalmayıp artmasıdır. İzmir’e, İstanbul ve Ankara da eklendi. Adana, Mersin, Diyarbakır, Antalya’yı da hesaba katın. Denizli, Aydın, Eskişehir’i… Bu tabloyla anayasa filan değiştiremezsiniz. Değiştirdiğinizi sanırsınız.
Oraya geçmeden, seçim hilelerinden söz edelim. Gerçekten büyük bir etkisi var mı seçim hilesinin?
Bir bütün olarak tüm ihlalleri alırsak elbette var. Devletin bütün olanaklarının "evet" için kullanılmasına neden hile demiyoruz? Medya yalanları hile değil mi? Tehditler, estirilen terör hile değil mi? Seçimlere katılmaya hak kazanan partilerin sayısını düşürüp sandık gözlemcilerini azaltmak hile değil mi? Bunların üstüne referandum günü yapılanları ekleyin. Eksik pusulalar, mühürsüz pusulalar, dışarıda eğlene eğlene "evet"e mühür basma görüntüleri, "evet" tercihini arsızca teşhir eden binlerce kişi, oy kabinine iki-üç kişi girmeler, polis ve jandarmanın hukuksuz müdahaleleri, mükerrer oy kullanımı ve en sonunda mühürsüz oy pusulasının kabul edileceğine dair YSK açıklaması... Bunu bir bütün olarak aldığınızda her tarafı çamur bu referandumun!
Peki buna karşı bir şey yapılamaz mı?
Halkın tepki vermesi gerek. Ancak halkın o tepkisinin önünde duran, hâlâ insanların ümit beslediği bir CHP var. Erdoğan bir kez daha Kılıçdaroğlu’na teşekkür etsin.
CHP ne yapabilir ki?
CHP bir şey yapamaz. Yapamaz ama bunu biz biliyoruz. CHP tabanı sürekli “bu kez acaba…” diye umutlanıyor ve bekliyor. Her defasında biriken öfke ve enerjiyi yatıştırma görevini büyük bir başarıyla yerine getiriyor CHP... Seçim öncesinde CHP yönetiminde az farkla "evet" çıkmasını isteyenler olduğunu konuşuyorduk. Bunlar arasında Kılıçdaroğlu da var.
Nasıl bu kadar kesin konuşabiliyorsunuz?
"Hayır"a hazır değildi Kılıçdaroğlu, bu bir... Ne yapacak "hayır" çıkınca. Hükümet kabul etmeyecek, bir sürü gerginlik… Bütün referandum kampanyası boyunca Kılıçdaroğlu “uzlaşma” demekten başka bir şey yapmadı. Burada “iktidar” yok. İkincisi ve asıl önemlisi, bu sonucun hem büyük sermaye, hem uluslararası tekellerin ağırlıklı kesiminin istediği bir sonuç olduğunu unutmayalım. Başkanlık sistemini yıllardır pişiren önde gelen patronlarımızdır. Emperyalist merkezlerin de, yürütmenin güçlendirilmesine yarayacak bir sistem için çaba harcadıklarını biliyoruz. Dertleri Erdoğan’ın aşırılıkları, başına buyrukluklarıdır. Az farkla çıkan "evet" bir yandan Erdoğan’ın elini kolunu bağlayacak, diğer yandan da sermayenin hareket alanının alabildiğine geniş olduğu bir “programı” yürülükte tutacaktı. İstenen oldu. Kılıçdaroğlu’nun kişisel misyonu yıllardır budur.
Peki bu bir rahatlama getirir mi? Yani eğer istedikleri olduysa…
Getirmez. Çünkü emperyalist sistem içi çelişkiler, çok ciddi boyutlarda ve Türkiye bu çelişkilerin düğüm noktalarından birinde. Erdoğan bir yandan bu çelişkileri kullanarak siyasi ömrünü uzatıyor ama öte yandan bu çelişkiler Erdoğan için sürekli yeni mayınlar döşenmesi demek. Buradan istikrar çıkmaz. Türkiye’nin iç dinamiklerinden de istikrar çıkmaz. Türkiye Erdoğan’ı taşımıyor. Kültürel açıdan, ideolojik açıdan, siyasi açıdan, ekonomik açıdan… Yavaş yavaş ortaya çıkan bir gerçek daha var, Türkiye’nin emekçi sınıfları da Erdoğan’ı ve onun zihniyetini taşıyamaz. Kılıçdaroğlu ağzıyla kuş tutsa taşıyamaz.
Peki ne olacak?
Bir kere düzen siyasetinde taşlar dün itibariyle yerinden oynadı. AKP’de büyük sorun var. Hadi İzmir zaten malum, üstüne Ankara ve İstanbul’u kaybeden bir iktidar partisi. Sonuçlar biraz daha gerileseydi, Erdoğan’ın hemen ertesi gün apar topar AKP’nin başına geçmek dışında seçeneği kalmayacaktı. CHP’de zaten her daim sorun var. Ben yıllardır CHP’den memnun olan tek bir CHP’liye rastlamadım. Orada tartışma devam eder. Sonra düzen siyasetinde artık bir Akşener gerçeği var. Erdoğan ve AKP zorlandıkça, AKP’yi kemirirler. MHP’yi temsil yetkisini de eline aldı bu ekip. Üstüne CHP tabanındaki hoşnutsuzların da ilgisini çekecektir. Zaten yeni bir “merkez” inşası doğrultusunda hazırlıklar ve temaslar olduğunu biliyoruz. Parlamentodaki bir diğer parti HDP ise onca baskıya rağmen kendi tabanını önemli ölçüde konsolide edebildiğini gösterdi.
Bir toparlanma mı, dağılma mı beklenmeli siyasette?
Toparlanma için önce dağılma gerekir. Ancak şu anda Türkiye bu tür dönemsel tasniflerden çok, belirsizliğin her geçen gün daha da artttığı bir ülkedir. Hele bu dünyada! Referandumun hiçbir şeyi tek başına belirlemeyeceğini söylememiz biraz da bu yüzdendi.
Oraya gelecektim. TKP “Evet de çıksa hayır da çıksa mücadeleye devam” diyordu.
Referandum sonrasında bu değerlendirmeye yeni bir anlam yüklenebilir mi?
TKP böyle diyordu çünkü "hayır" çıksa, bu büyük bir başarı, olumlu sonuçlar yaratacak bir gelişme olurdu ama kendi başına asla bir çözüm olmazdı. "Hayır"lara sahip çıkacak bir örgütlülük bile yoktu ortada. Ve aslında bu doğrulandı. Matematiksel olarak Türkiye’de seçmenin yarıdan fazlasının "hayır" dediğini biliyoruz. Ama iktidar çalıyor o sonucu ve toplama bakıldığında son derece değerli ama cılız Boyun Eğme’yen tepkilerden ibaret hırsızlığa verilen yanıt. "Evet çıkarsa da dünyanın sonu değil" diyorduk. Şimdi dünyanın sonu mu geldi? Tası tarağı toplamamız mı gerekiyor? Hadi canım! TKP, örgütlü mücadelenin hızla yükselmesi için bir çağrı yapıyordu, yapıyor... Ama farklı bir zeminde.
Nedir o zemin?
TKP gericiliğe karşı aydınlanmacılığı, laikliği, cumhuriyeti savunan bir parti. Hiç tereddütsüz ve başından beri. Türkiye’de de şu anda "hayır"ların tamamında değil ama merkezinde de laiklik duruyor. Ancak ortada çok açık bir gerçek var. Türkiye’deki kilitlenmeyi laiklik-gericilik kutuplaşması çözemez. Laiklik gericiliği, gericilik laikliği kendi başlarına geriletemezler. Bu kutupları uzlaştırmak, onların arasındaki geçişken alanı güçlendirmek istiyorlar. Bu aslında gericiliğin kazanması demek. “Ilımlı İslam” nasıl bir emperyalist uydurmasıysa, "ılımlı aydınlanma", "ılımlı laiklik" de artık olmaz. Ama yine de bunu istiyor patron tayfası. Bu, Türkiye toplumunun yenilgisi olur. Kilitlenmeyi sınıf ekseninde bir taraflaşma çözer ancak. Laikliğin de buna gereksinimi var. TKP her şeyden önce bir sınıf partisi, işçi sınıfının kurtuluşu için mücadele ediyor ve işçi sınıfının kurtuluşu bütün toplumun kurtuluşudur diyor. Burada laiklikle işçi sınıfının mücadelesini, sosyalizm mücadelesini karşı karşıya koymuyoruz, sadece şunu diyoruz: Burjuva dünyasında, bu düzende laikliği unutun. Onun karikatürüne talim edersiniz.
Laiklikle gericiliğin birbirine bu şekilde üstünlük sağlayamayacağını söylüyorsunuz. O halde kısa erimde Türkiye bu kilitlenmeyi aşamaz mı?
Aşamaz. Ancak Türkiye gibi ülkelerde kısa zaman dilimi nedir, uzun zaman dilimi nedir bu biraz karışık. Emperyalizm krizde. Türkiye’de de düzen çok ciddi bir ekonomik krizin eşiğinde. Bu tabloda emekçi halkın eli kolu bağlı durmayacağı açık. Lakin örgütsüzlük böyle bir dönemde ölümdür. Çağrımızda ısrarlıyız. Türkiye’de halk örgütlenmelidir. Laik duyarlılığı olan kesimler ise “sömürü olsun, adaletsizlikler sürsün ama rakımıza, eteğimize kimse karışmasın” aymazlığından çıkacak, başka çaresi yok.
"Hayır"cı kesim böyle bir dönüşüm yaşayabilir mi?
Bakın referandum bir açıdan geride kaldı. Sonuç meşru değil, bu tartışılamayacak gerçek. Ancak şimdi insanlar kafalarını sandıktan kaldırıp hayatın gerçeklerine odaklanmalı. Bu toplum örgütsüz. Fabrikada örgütsüz, ofiste örgütsüz, okulda örgütsüz, mahallede örgütsüz. E o zaman oylarını da koruyamazsın. İzmir Marşı yetmiyor. Bu düzenden memnun olan ama “laiklik elden gitmesin” diyenler eğer bunda inat edeceklerse kendi başlarının çaresine bakacaklar ve şikayet etmeyecekler. Ancak Hayır diyenlerin önemli bir oranı emekçidir. Türkiye’de laikliğin temellerine dinamiti sermaye sınıfının yerleştirdiğini, emperyalizm emperyalizm denen şeyin de tekellerin düzeni olduğunu anlayarak işe başlanabilir. Bununla örgütsüz baş edilemez.
Sadece "hayır"cı kesime mi hitap edilmeli?
Öncelikli olarak evet. AKP tabanındaki emekçi insanlara el uzatmanın yolu da bu. "Hayır"daki enerji yok olursa, orada özgüven azalırsa, yenilgi havası yaygınlaşırsa bu ülkede hiçbir şey olmaz. İkna edemezsiniz. "Hayır"lara enerji ve kişilik aşılamanın da tek yolu var: Ona işçi sınıfının rengini vermek. Bu matematiksel bir işlem değil, siyasal bir işlem. Türkiye’de "hayır"ların onda biri böyle bir örgütlülüğe yerleşsin, her şey değişir. Üstelik bunu ne iktidar, ne Anadolu Ajansı, ne YSK çalabilir!
Böyle bir örgütlülüğü yakın gelecekte olası görüyor musunuz?
Başka çaresi yok bu ülkenin. TKP elinden geleni yapacak. Sosyalizm hava kadar, su kadar açık bir gereksinim. Bunu anlatmak için koşullar uygun, bunun anlaşılması için koşullar uygun, bunun örgütlenmesi için koşullar uygun. Cumhuriyet düşüncesinin de sosyalizme ihtiyacı var. Türkiye Erdoğan’ı, kapitalizm de cumhuriyeti taşıyamıyor. O halde?
Son olarak ne söylemek istersiniz?
Referandum günü ve öncesinde birçok kişi büyük bir samimiyetle, fedakarlıkla "hayır"lar için çalıştı. Ülkenin onurudur bu insanlar. Bu emeğin boşa gittiğini düşünerek kimse hayıflanmasın. Hiçbir şey boşa değildir. Çok önemli bir ders çıkarıldı dün: Örgütsüzsen hiçbir şeysin. Bu dersin gerekleri yerine getirilirse, enseyi karartmak için bir neden bulunmamaktadır.
